تیمثلث قرمز و وارونه همه جا وجود دارد – با شابلون روی دیوارها، رنگ آمیزی شده روی کرکره مغازه ها، موضوعی ثابت که بازدیدکنندگان را در مسیرهای باریکی که از کمپ آوارگان برج البراجنه در بیروت عبور می کنند، راهنمایی می کند.
این آرم که در ابتدا در فیلمهای رزمی منتشر شده توسط حماس که در آن جنگندههایش تانکهای اسرائیلی را در غزه هدف قرار میدهند، ظاهر میشود، وجود این آرم در همه جا در اردوگاه 170 مایلی (270 کیلومتری) نشاندهنده تغییر دیدگاه به نفع مبارزه مسلحانه است.
نیهایا ایمن ابراهیم، هنرمند 25 ساله ای که نقاشی های دیواری اش دیوارهای کمپ را تزئین می کند، گفت: “ما افتخار می کنیم و بیشتر از علت آگاه هستیم.” یکی از آنها چتربازانی را به تصویر می کشد که شبیه شبه نظامیان حماس هستند که برای انجام حمله مرگبار خود در 7 اکتبر به اسرائیل می روند. یکی دیگر، ابوعبیده سخنگوی نظامی حماس را در حالی نشان می دهد که صورتش به کوفی پوشیده شده است.
ابراهیم گفت: ما با آنها هستیم. علیرغم همه چیزهایی که در غزه اتفاق افتاد، با وجود همه تلفات.
صدها هزار فلسطینی برای دههها در اردوگاههای آوارگان در لبنان به سر میبرند – افراد بدون تابعیت، به حاشیه رانده شده توسط جوامع میزبان خود و بدون چشمانداز آینده.
تا همین اواخر، دیوارهای ساختمانهای فرسوده کمپ با گرافیتیهای رنگ و رو رفته تزیین شده بود که گواه بیتوجهی به این امر بود. اما حمله حماس به اسراییل و متعاقب آن جنگ در غزه، آرزوها برای تشکیل کشور فلسطین و رویای بازگشت به وطن را زنده کرد که تنها در خاطرات دور نسل های قدیمی وجود داشت.
ابراهیم که در اردوگاهی به عنوان بخشی از نسلی به دنیا آمد که به سیاست پشت کردند و بر امرار معاش متمرکز بودند، گفت: «در گذشته فقط افراد مسن آواره درباره فلسطین صحبت می کردند.
اکنون نسل او مانند گذشته زنده شده است. او گفت: “شما پسران جوان 10 تا 15 ساله دارید که در مورد آنچه در فلسطین می گذرد صحبت می کنند.”
جنگ زندگی روزمره در اردوگاه ها را نابود کرد. در بازدید اخیر از برج البراجنا، پسران مسلح به مسلسلهای پلاستیکی جنگ بازی کردند، در خیابانهای شلوغ میدویدند و در گوشههایی که با مثلث قرمز مشخص شده بود میدویدند. بزرگسالان در یک کافه در حالی که پخش زنده جنگ غزه را تماشا می کردند، ورق بازی می کردند.
تنشها در مرز اسرائیل و لبنان نیز افزایش یافته است و نیروهای اسرائیلی تقریباً روزانه با گروه شبهنظامی حزبالله لبنان تبادل آتش میکنند.
کشورهای غربی حماس را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت شناختهاند، اما فلسطینیها تمایل دارند آن را «مقاومت» بنامند، گروهی آزاد از گروههای مسلح که مبارزه مشروعی را علیه اشغالگری اسرائیل انجام میدهند. وقایع 7 اکتبر به عنوان یک اقدام تروریستی تلقی نمی شود، بلکه به عنوان یک فرار الهام بخش از زندان تلقی می شود. نمادهایی مانند مثلث قرمز، چتربازان و عبیده بر روی سنجاق ها، تی شرت ها و لیوان های قهوه نقش بسته اند و به فرهنگ عامه وارد شده اند و جذابیت آنها بسیار فراتر از جوامع فلسطینی است.
ابراهیم سریعاً توضیح داد که حمایت از «مقاومت» «اخلاقی» است و نه سیاسی. در حالی که هدف عکس همه جا از عبیده نشان دادن همبستگی با مبارزان روی زمین است، تصاویری از رهبران سیاسی حماس مستقر در قطر و لبنان به وضوح وجود ندارد.
ماری کورتهام، پژوهشگر مؤسسه خاورمیانه فرانسه، گفت: «مردم در تشخیص شاخه نظامی حماس از دفتر سیاسی بسیار خوب هستند.
فلسطینیان در این اردوگاه ها از لحاظ تاریخی با رقیب حماس، فتح، که حکومت خودگردان فلسطین و همچنین اردوگاه های لبنان را اداره می کند و گرایش سکولارش به طور کلی قابل قبول تر از دکترین اسلام گرای حماس است، قرار گرفته اند.
اما فتح در بحبوحه اتهامات طولانی مدت فساد و ناتوانی در اجرای وعده های توافقنامه اسلو در سال 1993، مشروعیت خود را به طور مداوم کاهش می دهد.
پناهندگان فلسطینی در لبنان شکایت دارند که فتح شرایط زندگی را بهبود بخشیده و یا به تامین حقوق اولیه، مانند توانایی کار یا داشتن دارایی، کمک نکرده است.
این مقام می گوید که تشکیلات خودگردان فلسطین ماهانه 15 میلیون دلار به اردوگاه های لبنان اختصاص می دهد، اما بیشتر آن به جای ارائه خدمات به پناهندگان، صرف تقویت شبکه های حمایتی فتح می شود.
شرایط اسفناک اردوگاه ها، همراه با عملیات نظامی زمین سوخته اسرائیل در غزه، زمینه خوبی را برای حماس فراهم کرد تا فتح را از جایگاه خود به عنوان نگهبان آرمان فلسطین سلب کند. کورتام گفت: «این یک فرصت عالی برای حماس بود تا یک پایگاه مردمی در اردوگاه ها ایجاد کند.
حماس این جذب نیرو را مخفی نگه داشت تا دولت لبنان را از خود دور نکند و اردوگاه ها را هدف بمباران اسرائیل قرار ندهد. اما این گروه در پشت صحنه از شور و شوق جدید جوانان استفاده کردند.
در جنوب شهر صیدا، یک مقام محلی حماس گفت که در ماه های اخیر “صدها” مرد جوان آماده به دست گرفتن سلاح به او مراجعه کرده اند. حسن شانعا گفت: «آنها از ما می خواستند به آنها سلاح بدهیم تا بتوانند از جنوب لبنان به فلسطین بروند تا بتوانند پس از مشاهده قتل عام با رژیم صهیونیستی بجنگند.
سعیده محل استقرار عین الحلوه، بزرگترین اردوگاه پناهندگان در لبنان است. حدود 120000 فلسطینی در کمتر از نیم کیلومتر مربع زمین انباشته شده اند. یکی از مبارزان حماس گفت، زمانی که جنگ در غزه شروع شد، “بسیج عمومی” در اردوگاه وجود داشت و مردان جوان برای پیوستن به حماس صف کشیدند. او به دلیل پیامدهای صحبت با رسانه های خارج از زنجیره فرماندهی حماس نخواست نامش فاش شود.
یکی از سربازانی که پس از 7 اکتبر به این گروه ملحق شد، گفت: «آنها به ما اسلحه می آموزند که چگونه آنها را از هم جدا کرده و دوباره کنار هم قرار دهیم. رفتن به جنگ باعث افتخار است.
روند جذب نیرو برای حماس ممکن است سال ها طول بکشد. نجاران جدید با آموزش دینی شروع می کنند و در چند مرحله مورد آزمایش قرار می گیرند. آموزش نظامی در خارج از اردوگاه ها همراه با حزب الله انجام می شود.
بسیج در اردوگاهها خطر واکنش منفی در لبنان را به دنبال دارد، جایی که فلسطینیها در جنگ داخلی در کنار احزاب مسلمان علیه گروههای مسیحی راستگرای متحد با اسرائیل درگیر شدهاند. ادغام پناهندگان در جامعه لبنان بحث برانگیز است زیرا تهدیدی برای تغییر موازنه قدرت در سیستم فرقه ای حکومت لبنان است.
دولت لبنان تلاش کرد تا از جذب نیرو جلوگیری کند. باسل الحسن، رئیس کمیته گفتگوی فلسطینی لبنان گفت: «ما در اینجا در لبنان با حماس درباره توقف مذاکرات متعددی داشته ایم. ما گفتیم که حاکمیت خود را داریم و بار عواقب اوضاع لبنان را نیز به دوش می کشیم.
اما تا زمانی که جنگ اسرائیل در غزه ادامه دارد، الحسن انتظار دارد که سربازگیری ادامه یابد. وی گفت: رنج بسیار زیاد است و افکار عمومی مردم فلسطین بیش از هر موضوع دیگری بر این موضوع متمرکز شده است.